Storytelling w marketingu: jak budować emocjonalne zaangażowanie klientów?

Autor
Waybetter Team
Czas
8 min.

Storytelling w marketingu: jak budować emocjonalne zaangażowanie klientów?

Wprowadzenie. Od tysięcy lat ludzie opowiadają sobie historie – to one bawią, uczą i zapadają w pamięć bardziej niż suche fakty. Nic dziwnego, że dziś marketing przez storytelling (czyli opowiadanie historii w marketingu) staje się kluczowym sposobem nawiązania więzi z odbiorcami. Badania pokazują, że informacje przekazane w formie opowieści są zapamiętywane nawet 22 razy częściej niż same dane. Dlaczego? Dobra historia angażuje emocje, a te z kolei silnie wpływają na decyzje zakupowe konsumentów – ludzie częściej kierują się uczuciami niż czystą logiką. W poniższym artykule wyjaśniamy, na czym polega marketing poprzez storytelling, jakie emocje warto wywoływać i jak zbudować strukturę porywającej opowieści. Przyjrzymy się również przykładom znanych marek (Apple, Nike, Airbnb, Dove), które mistrzowsko wykorzystują storytelling, omówimy najczęstsze błędy (i jak ich unikać) oraz podpowiemy, jak właściciele firm – niezależnie czy działają w B2B, B2C czy e-commerce – mogą wdrożyć storytelling w swojej marce nawet przy niewielkim budżecie.

Czym jest marketing przez storytelling?

Marketing przez storytelling to strategiczne wykorzystanie narracji do przekazywania wartości i komunikatów marki w angażujący sposób. Zamiast tradycyjnej reklamy skupiającej się na cechach produktu, storytelling stawia na opowieść – z bohaterami, wątkami i emocjami – dzięki czemu marka staje się dla odbiorcy bardziej ludzka i wiarygodna. Jak ujęła to Kaitlin Loyal ze Scribewise: „Brand storytelling to wykorzystanie narracji, aby połączyć markę z klientami, koncentrując się na powiązaniu tego, za czym firma się opowiada, z wartościami wspólnymi dla jej klientów”. Innymi słowy, dobra historia marki odnosi się do jej misji i ideałów, a zarazem rezonuje z doświadczeniami i pragnieniami odbiorców. Taki przekaz nie tylko przykuwa uwagę, ale i buduje głębszą relację – odbiorca zaczyna rozumieć, dlaczego dana marka robi to, co robi, i dlaczego powinien się tym przejąć. Storytelling w marketingu pomaga uczłowieczyć markę i wyróżnić ją na konkurencyjnym rynku.

Co wyróżnia dobrą historię marketingową? Przede wszystkim spójna struktura narracyjna i emocje, które wywołuje – te dwie kwestie omówimy poniżej.

Emocje w storytellingu – klucz do zaangażowania

Skuteczny storytelling marketingowy silnie oddziałuje na emocje odbiorców. To właśnie emocje sprawiają, że przekaz zapada w pamięć i skłania do działania. Nie od dziś wiadomo, że emocje są centralnym elementem reklamy i relacji z markami – kierują naszymi podświadomymi decyzjami i odgrywają wielką rolę w tych świadomych. Badania dowodzą, że decyzje zakupowe w dużej mierze napędzane są emocjami, zatem markom opłaca się wzbudzać odpowiednie uczucia poprzez opowiadane historie angażujące emocje. Jakie emocje działają najskuteczniej w storytellingu i dlaczego? Oto kilka przykładów:

Powyższe przykłady pokazują, że emocje napędzają zaangażowanie. Warto zastanowić się, jakie uczucia chcemy wzbudzić u naszych klientów, i świadomie je wykorzystywać w komunikacji. Niezależnie czy będzie to radość, wzruszenie, napięcie czy gniew – emocjonalna opowieść sprawi, że przekaz marki zostanie zauważony i zapamiętany, a odbiorcy poczują głębszą więź z marką.

Struktura opowieści – bohater, konflikt, rozwiązanie

Emocje są ważne, ale równie istotne jest jak opowiemy naszą historię. Najskuteczniejsze opowieści – czy to w literaturze, filmie, czy marketingu – opierają się na sprawdzonej strukturze narracyjnej. Można ją streścić w trzech aktach: bohater staje przed wyzwaniem (konflikt), przechodzi drogę pełną przeszkód, po czym następuje rozwiązanie i pokonanie trudności. Taki schemat – znany np. z monomitu „podróży bohatera” opisanego przez Josepha Campbella – od lat sprawdza się, ponieważ odpowiada naturalnym oczekiwaniom odbiorców co do przebiegu opowieści. Historia z konfliktem i finałowym rozwiązaniem tworzy emocjonalny łuk, który angażuje słuchacza i daje mu satysfakcję oraz przesłanie płynące z zakończenia.

W marketingu powyższy model warto zastosować z pewną modyfikacją: bohaterem opowieści powinien być ktoś, z kim klient może się utożsamić – często będzie to po prostu sam klient (lub osoba podobna do niego). Marka natomiast występuje w roli mentora, pomocnika albo magicznego narzędzia, które pomaga bohaterowi przezwyciężyć problem. Dzięki takiemu ujęciu odbiorca widzi w historii odbicie swoich własnych potrzeb i marzeń, a produkt/usługa jawi się jako środek do ich realizacji. Na przykład w opowieści może pojawić się zwykła osoba (taka jak nasz klient) borykająca się z konkretnym wyzwaniem; konflikt narasta, po czym na scenę wkracza rozwiązanie – oferowane przez naszą firmę – które pomaga bohaterowi odmienić sytuację na lepsze. Finał ukazuje pozytywną przemianę życia bohatera dzięki temu rozwiązaniu.

Taka struktura nie jest przypadkowa. Daje słuchaczom coś więcej niż reklamowy przekaz – daje im narrację, w której mogą odnaleźć siebie. Jeśli potencjalny klient zobaczy w bohaterze własne problemy i cele, historia od razu go wciągnie. Kluczowe elementy to:

Stosując taką strukturę, opowiadamy historię pełną napięcia i ulgi na końcu – a więc wywołujemy emocje – a przy tym nienachalnie prezentujemy zalety marki. Zamiast przechwalać się, jak świetny jest nasz produkt, pokazujemy to w działaniu jako część wciągającej fabuły. To podejście jest znacznie skuteczniejsze w budowaniu emocjonalnego zaangażowania niż zwykła reklama produktowa.

Storytelling w praktyce – przykłady storytellingu znanych marek

Teoria teorią, ale nic nie przemawia do wyobraźni tak, jak konkretne przykłady. Przyjrzyjmy się więc światowym markom, które skutecznie wykorzystały storytelling w marketingu. Każda z tych kampanii opowiadała porywającą historię, budząc emocje i pozostawiając trwałe wrażenie wśród klientów – a przy tym przyniosła wymierne korzyści biznesowe.

Apple: Marka Apple od lat słynie z marketingu odwołującego się do emocji i wartości, a nie tylko do specyfikacji technicznych. Przykładem jest krótkometrażowy film “Detour” (2017), opowiadający historię dziecięcego trójkołowego rowerka, który gubi się i przemierza pełną przygód drogę, by na końcu wrócić do swojego właściciela. Ten ciepły, pełen magii mini-film został wyreżyserowany przez oscarowego Michela Gondry’ego i – co kluczowe – w całości nakręcony iPhone’em 7 Plus. Apple subtelnie pokazało w ten sposób możliwości swojego produktu (ujęcia w zwolnionym tempie, pod wodą, animacje poklatkowe), ale na pierwszym planie była wzruszająca opowieść o zagubionym rowerku. Film “Detour” pojawił się na stronie Apple i szybko zachwycił widzów – branżowy magazyn AdAge określił go jako “absolutnie magiczny” i “czystą przyjemność oglądania”. To doskonały przykład, jak storytelling buduje emocjonalny związek z marką: widz angażuje się w historię, a przy okazji podświadomie postrzega iPhone’a jako narzędzie do tworzenia pięknych rzeczy i uwieczniania ważnych chwil.

Nike: Nike to mistrzowie storytellingu, którzy w swoich kampaniach nie sprzedają butów, lecz inspirują ludzi do przekraczania własnych ograniczeń. Słynna kampania “Dream Crazy” z 2018 roku – upamiętniająca 30-lecie hasła Just Do It – jest tego świetnym przykładem. Narratorem spotu wideo został Colin Kaepernick, futbolista znany z protestów przeciwko niesprawiedliwości społecznej. W reklamie pojawiają się autentyczne historie sportowców (zarówno gwiazd, jak Serena Williams czy LeBron James, jak i mniej znanych osób), którzy osiągnęli “niemożliwe” cele, bo odważyli się marzyć bez granic. Kulminacją narracji były słowa Kaepernicka: “Believe in something. Even if it means sacrificing everything”, po których wyświetlono kultowe Just Do It. Nike tą kampanią odważnie zabrało głos w ważnej sprawie społecznej, ryzykując podziały opinii – ale autentyczność i zgodność z wartościami marki opłaciły się. Reklama natychmiast wywołała ogromny odzew w internecie, a w ciągu kilku tygodni od premiery sprzedaż online Nike wzrosła o 31%, zaś akcje firmy osiągnęły rekordowe notowania. Co ważne, Dream Crazy umocniło więź marki z młodym pokoleniem, które oczekuje od brandów jasnego stanowiska i misji. Eksperci podkreślali, że kampania nie była typową promocją produktu, lecz poruszającą opowieścią o wartościach, z którą odbiorcy mogli się emocjonalnie utożsamić. Nike pokazało, iż stojąc wiernie przy swojej filozofii (motywowaniu do działania i przekraczania granic) potrafi jednocześnie wypowiedzieć się na tematy ważne społecznie – a to wszystko w formie historii, która inspiruje i zostaje w pamięci.

Airbnb: Platforma Airbnb od początku budowała swoją markę w oparciu o ideę przynależności i więzi międzyludzkich. Jej filozofię dobrze oddaje hasło “Belong Anywhere” („czuj się wszędzie jak w domu”), które stało się motywem przewodnim działań storytellingowych firmy. Zamiast typowych reklam noclegów, Airbnb zaczęło prezentować prawdziwe historie gospodarzy i gości, pokazując, jak dzięki tej platformie zwykli ludzie nawiązywali niezwykłe relacje. W kampanii Belong Anywhere firma pokazywała np. opowieści podróżnych, którzy w wynajętych mieszkaniach na drugim końcu świata poczuli się jak u siebie – znaleźli prawdziwy dom z dala od domu, życzliwość gospodarzy, nowe przyjaźnie. Takie osobiste narracje uczyniły markę bliską sercu odbiorców: zamiast transakcji “wynajmij pokój”, Airbnb sprzedawało wizję przygody i łączenia ludzi. Dzięki skupieniu się na doświadczeniach społeczności firma zbudowała wizerunek marki, która redefiniuje samo pojęcie podróżowania – jako okazji do przeżycia czegoś autentycznego. Ten storytellingowy przekaz silnie przemawiał do emocji globtroterów poszukujących autentycznych, immersyjnych przeżyć zamiast turystycznych standardów. W efekcie Airbnb nie jest postrzegane tylko jako serwis z noclegami, lecz jako ruch społecznościowy umożliwiający ludziom poznawanie świata i innych kultur w osobisty sposób. To doskonały przykład, jak opowiadanie historii użytkowników (tzw. community storytelling) zbudowało globalną markę – praktycznie bez tradycyjnej reklamy.

Dove: Marka Dove (Unilever) zrewolucjonizowała marketing kosmetyków kampanią “Real Beauty” (Prawdziwe Piękno), zapoczątkowaną w 2004 roku. Jej celem było zakwestionowanie nierealistycznych standardów urody promowanych w mediach i dodanie kobietom pewności siebie. Zamiast modelek Dove zaczęło pokazywać w reklamach zwyczajne kobiety – różnych kształtów, rozmiarów, wieku i koloru skóry – udowadniając, że każda z nich jest piękna na swój sposób. Kulminacją tego storytellingu był viralowy film “Dove Real Beauty Sketches” (2013), w którym policyjny rysownik szkicował portrety kobiet na podstawie ich własnego opisu siebie oraz opisu obcej osoby. Różnica okazała się poruszająca: kobiety widziały siebie dużo mniej atrakcyjnie, niż widzieli je inni. Emocjonalny przekaz – “jesteś piękniejsza, niż myślisz” – wywołał u milionów odbiorców łzy wzruszenia i dał im do myślenia. Kampania Dove odniosła ogromny sukces właśnie dlatego, że trafiała prosto w emocje i potrzebę akceptacji. Konsumentki poczuły, że marka je rozumie i wspiera, zamiast wpędzać w kompleksy. W rezultacie wzrosły zarówno wskaźniki wizerunkowe (brand affinity marki Dove zwiększył się o ponad 20%), jak i sprzedaż – w ciągu roku od kampanii przychody firmy wzrosły o 11%. Specjaliści uznają Real Beauty za jedną z najbardziej wpływowych kampanii społecznych w marketingu, ponieważ zdołała wpłynąć na emocje i samoocenę konsumentek, budując przy tym silną lojalność wobec marki. Dove do dziś kontynuuje tę narrację (np. nowsze akcje #NoDigitalDistortion przeciw filtrom upiększającym), konsekwentnie trzymając się wartości autentyczności i akceptacji. To pokazuje, że storytelling osadzony w autentycznej misji może przynieść marce nie tylko chwilowy rozgłos, ale długotrwałą zmianę postrzegania i realne przełożenie na wyniki biznesowe.

Najczęstsze błędy w storytellingu (i jak ich unikać)

Storytelling jest potężnym narzędziem, ale tylko wtedy, gdy zastosujemy go umiejętnie. Niestety, wiele firm popełnia błędy, przez które ich „historie” nie działają lub nawet przynoszą odwrotny skutek. Oto najczęstsze potknięcia w marketingowym storytellingu – wraz z poradami, jak ich uniknąć:

Marketing narracyjny w Twojej firmie - Jak wdrożyć storytelling w swojej marce?

Skoro wiemy już, na czym polega marketing storytellingowy i jak robią to najlepsi, pojawia się pytanie: jak zacząć opowiadać własną historię? Wielu właścicieli firm obawia się, że nie dysponuje ani budżetem, ani materiałem na wielkie kampanie narracyjne. Dobra wiadomość jest taka, że opowiadanie historii nie wymaga milionów dolarów – liczy się kreatywność, autentyczność i dobra znajomość swoich odbiorców. Oto kilka kroków i wskazówek, które pomogą wdrożyć storytelling w komunikacji Twojej marki, nawet przy niewielkich nakładach:

  1. Zacznij od swojego “dlaczego”. Usiądź i zastanów się nad fundamentalnymi kwestiami: Dlaczego istnieje moja firma? Co chcemy zmienić w życiu klientów? Jaką mamy misję i wartości? Poszukaj w historii marki elementów, które mogą stać się kanwą opowieści – może to być inspirująca historia założyciela, pomysł powstania produktu, wyzwania, jakie pokonaliście po drodze, lub wartości, którymi kierujesz się w biznesie. Każda firma ma swój unikalny rdzeń, coś co ją wyróżnia – wydobądź to na światło dzienne. Odpowiadając na te pytania, odkryjesz temat przewodni swojej opowieści.
  2. Poznaj swojego odbiorcę. Zanim zaczniesz snuć opowieść, dowiedz się, do kogo ją kierujesz. Jakie są pragnienia, problemy i wartości Twojej grupy docelowej? Inna historia przemówi do młodych przedsiębiorców z sektora B2B, a inna do mam robiących zakupy online. Zrób research – porozmawiaj z klientami, przeanalizuj dane, stwórz persony marketingowe. Im lepiej zrozumiesz swojego odbiorcę, tym celniej dobierzesz bohaterów, motywy i emocje w opowieści (oraz kanały jej dystrybucji). Pamiętaj słowa ekspertów: skuteczna narracja trafia w język i potrzeby odbiorców. Jeśli wiesz, co kogoś “bolało” i czego pragnie, możesz opowiedzieć historię, która pokaże wyjście z tego bólu – z Twoją marką w roli pomocnika.
  3. Zbuduj zarys historii – bohater, wyzwanie, rozwiązanie. Mając wiedzę o sobie (punkcie wyjścia marki) i o kliencie (punkcie wyjścia odbiorcy), zaprojektuj opowieść łączącą te światy. Określ, kto będzie bohaterem (np. Twój klient lub osoba, którą chciałby być), co jest jego celem albo problemem oraz jak Twoja oferta pomaga ten problem rozwiązać. Możesz posłużyć się wspomnianym modelem podróży bohatera: przedstaw bohatera, pokaż wyzwanie, przed którym staje, wprowadź pomoc (Twoją markę) i zakończ przemianą na lepsze. W praktyce może to przybrać formę historii klienta, któremu pomogliście (case study opowiedziane jak fabuła) albo fikcyjnej scenki oddającej typową sytuację z udziałem Twojego produktu. Ważne, by w centrum była ludzka historia, a nie specyfikacja produktu.
  4. Wykorzystaj dostępne środki i kanały. Storytelling to nie tylko reklamy w TV czy wysokobudżetowe filmy. Przy ograniczonym budżecie stawiaj na media, które masz pod ręką: media społecznościowe, blog firmowy, newsletter, a nawet opis “O nas” na stronie – to wszystko przestrzeń do opowiadania historii. Możesz nagrać smartfonem krótki film z historią powstania produktu, zrobić serię postów przedstawiających klientów i ich doświadczenia z Twoją firmą, publikować na blogu anegdoty z życia zespołu pokazujące Wasze wartości w działaniu, itp. Angażuj różne formaty: wideo, zdjęcia, infografiki, ale też same słowa – dobrze napisany wątek na LinkedIn czy Twitterze może stać się mini-opowieścią, która porwie czytelników, a kosztuje tylko czas.
  5. Angażuj społeczność – pozwól klientom opowiadać. W storytellingu marki ogromnym atutem są prawdziwe historie zadowolonych klientów. Wykorzystaj to! Zachęcaj swoich odbiorców do dzielenia się wrażeniami i historiami związanymi z Twoją marką – np. poprzez konkurs (opisali swoje doświadczenie), specjalny hashtag w social media, czy case study. Historie opowiadane przez klientów są autentyczne i mają moc społecznego dowodu słuszności. Możesz potem takimi opowieściami (za zgodą) dzielić się szerzej w komunikacji, pokazując prawdziwe przykłady wartości, jakie dostarczasz.
  6. Bądź konsekwentny i wielokanałowy. Gdy już opracujesz główną opowieść swojej marki, staraj się komunikować ją spójnie we wszystkich działaniach. Storytelling to nie jednorazowa kampania – to raczej styl komunikacji. Twoja strona internetowa, profile w social media, prezentacje handlowe, a nawet sposób, w jaki obsługujesz klientów – wszędzie tam powinna przewijać się nić Twojej historii i wartości. Oczywiście opowieść można dostosować formą do kanału (inna w tonie będzie na Instagramie, a inna w ofercie B2B), ale kluczowe jest, by przekaz był zgodny i rozpoznawalny. Konsekwencja buduje wiarygodność i utrwala w świadomości odbiorców obraz marki jako konkretnej “osoby” o pewnej osobowości i historii.
  7. Mierz reakcje i ulepszaj. Opowiadanie historii to proces twórczy, który warto doskonalić z czasem. Obserwuj, jak ludzie reagują na Twoje treści – które posty czy artykuły z elementem storytellingu zyskały najwięcej zaangażowania? Które historie klienci komentują lub udostępniają? Zbieraj feedback i wyciągaj wnioski. Możesz testować różne wątki czy formy prezentacji, by sprawdzić, co rezonuje najmocniej. Dzięki temu Twój storytelling będzie coraz bardziej dopracowany i skuteczny.

Na koniec pamiętaj: emocjonalnie angażująca komunikacja marki to maraton, nie sprint. Budowanie opowieści wymaga konsekwencji i czasu, ale efekty – w postaci lojalnych klientów, którzy czują więź z Twoją marką – są tego warte

Zakończenie

Era nachalnych, czysto sprzedażowych komunikatów odchodzi do przeszłości. Dziś wygrywają marki, które potrafią komunikować się z odbiorcami na bardziej osobistym, emocjonalnym poziomie – właśnie poprzez opowieści. Marketing przez storytelling daje firmom unikalną szansę, by wyróżnić się w szumie informacyjnym i zbudować z klientami relację opartą na autentycznych emocjach. Niezależnie od wielkości biznesu czy budżetu, warto zacząć opowiadać historie, które poruszą serca odbiorców.Jeśli chcesz, aby Twoja marka również przemówiła do klientów porywającą opowieścią – skontaktuj się z naszą agencją. Pomożemy Ci stworzyć spójną i emocjonalnie angażującą komunikację marki, dzięki której Twoi klienci staną się wiernymi słuchaczami (i ambasadorami) Twojej historii. Zapraszamy do kontaktu – wspólnie napiszemy sukces Twojej marki!